«Η Κωνσταντινούπολις είναι Βαβυλωνία, κόσμος όλος, χάος. Είναι ωραία; Θαυμασία. Είνε άσχημος; Φρικώδης. Σας αρέσκει; Μέχρι μέθης. Θα διεμένετε εν αυτή; Τις οίδε; Τις δύναται να είπη τι θα ήτον επάνω άλλου τινός πλανήτου;»
Εδμόνδου δε Αμίτση, Η Κωνσταντινούπολις.
Τι πράγμα είναι η Κωνσταντινούπολη; Το Βυζάντιο των Ελλήνων, η Πόλη των Ρωμιών, η Κονσταντινίγιε των Σουλτάνων, η Ιστανμπούλ της Τουρκίας; Όλες αυτές, οι στην πραγματικότητα διαφορετικές πόλεις, ζουν μαζί σαν ένα αξεδιάλυτο κουβάρι ιστορίας, μύθων, δημιουργίας, καταστροφής. Άνθρωποι κάθε φυλής κι από κάθε τόπο συρρέουν δέκα επτά αιώνες τώρα σ’ αυτή την κοσμόπολη, που είναι το σημείο επαφής Ασίας και Ευρώπης, μια πόλη γοητευτική και απρόβλεπτη, όπως τα ρεύματα του Βοσπόρου, χαμογελαστή και μεσογειακή τη μια στιγμή, την άλλη ομιχλώδη και βόρεια. Σα να προσπαθεί στους αιώνες να συμφιλιώσει τον παρορμητικό νοτιοδυτικό άνεμο από τα Δαρδανέλια και το Αιγαίο με τον παγωμένο βορειοανατολικό άνεμο της Μαύρης Θάλασσας.
Η χερσόνησσος της παλιάς, ιστορικής Κωνσταντινούπολης, είναι ένα χρυσό τρόπαιο, που τόσο πόθησαν να κατακτήσουν όλοι οι λαοί της ανατολής και της δύσης. Ακόμα και στο σχήμα μοιάζει σαν ένας δείκτης της Ευρώπης, που σημαδεύει πάντοτε την εύφορη γη της Ασίας κι απ’ την άλλη ένας αναβολέας της Ασίας για να την πατήσει και να ξεχυθεί με τ’ άτια της στην Ευρώπη. Πολιορκήθηκε πεισματικά δεκάδες φορές και αλώθηκε μόλις τρεις: Ο Σεπτίμιος Σεβήρος κούρσεψε την αποικία των Μεγαρέων το 195 μ.Χ., το Βυζάντιο, μετά από πολιορκία περίπου δυόμισι χρόνων. Οι Σταυροφόροι έφεραν τα καράβια τους στον Κεράτιο, κι η Πόλη έπεσε στα χέρια τους στα 1204. Κι ο Μωάμεθ Β’ κατάφερε να περάσει τα τείχη της, στις 29 Μαΐου του 1453, μετά από δυο μήνες σκληρής πολιορκίας.
Ποια είναι, λοιπόν, αυτή η πόλη, που την ακρόπολή της έχτισε ένας άποικος από την ελληνική χερσόνησο, ο Βύζας, που την έκανε κοσμόπολη ένας Ρωμαίος Αυτοκράτορας, ο Μέγας Κωνσταντίνος, και που την κατέκτησε ο Μωάμεθ, κάνοντάς την πρωτεύουσα της αχανούς Οθωμανικής Αυτοκρατορίας;
Κωνσταντινούπολις 